De aanleg van het glazen dak van de ondergrondse uitbreiding, tegelijkertijd een glazen spiegelende vijver op de bassecour.
hoofdstuk 1
Directie en
Raad van Toezicht
14 april, een ietwat koude lenteavond. De donkerte valt langzaam in, de tuin vult zich met honderden gasten. Staatsecretaris voor Cultuur en Media Gunay Uslu en burgemeester van Apeldoorn Ton Heerts drukken samen op de knop en starten een prachtige lichtshow; het paleis is nu feestelijk geopend. De druk op de knop betekent ook het einde van een lang renovatietraject - inclusief de sanering van 4300 m2 asbest - en is de opmaat tot de Grand opening in 2023.
De Raad van Toezicht en directie van Paleis Het Loo. V.l.n.r.: Ahmet Polat, Robert Swaak, Mardjan Seighali, Kees Vendrik, Marc Damen, Pien Harms, Claudia Hörster (adviseur), Martine Bijkerk, Michel van Maarseveen en Gerdi Verbeet (voorzitter).
De eerste bezoekers konden kiezen uit de nieuwe paleisroutes gewijd aan Willem & Mary en koningin Wilhelmina. De nieuwe meer overzichtelijke indeling van de kamers en vertrekken oogstte lof in de media, die ook ruim aandacht besteedden aan de heropening van het paleis. De meeste bezoekers waren enthousiast over de inrichting en de audioverhalen.
De afgelopen jaren is onderzoek gedaan naar de geschiedenis van Paleis Het Loo en zijn bewoners. Dit resulteerde in de publicatie van een lijvig boekwerk: Paleis Het Loo. Een koninklijk huis. Mede op basis van het onderzoek kwam de nieuwe inrichting tot stand (interview Hanna Klarenbeek). Zo keerden vijf kamers op de oorspronkelijke plek terug en herstelden we het appartementenstelsel van Mary Stuart. De volgende uitgaven staan al op de rol voor 2023: een publieksboek als achtergrondinformatie bij een bezoek aan het paleis én een publicatie over de door KAAN Architecten ontworpen ondergrondse uitbreiding.
2022 was het jaar van de afbouwfase van de ondergrondse uitbreiding. In de laatste week voor de oplevering gaf het gebouw in sneltreinvaart zijn schoonheid prijs toen de beschermingsplaten verdwenen en de natuurstenen vloeren en wanden tevoorschijn kwamen. Vlak voor kerst was de oplevering van de nieuwbouw, zodat we in het nieuwe jaar konden starten met de inrichting ervan. Op 1 april 2023 was deze afgerond (interview Dikkie Scipio).
In het verslagjaar startte Paleis Het Loo met een meer inclusieve programmering in de zomer-, herfst- en winterperiode. We actualiseerden oude formules en voegden nieuwe toe, waarbij we de balans tussen vernieuwing en het behouden van wat werkt in de gaten hielden. Een voorbeeld is de online lezingenserie Het Loo ontmoet. Elke uitzending begon met een optreden van een spoken woordkunstenaar, onder de titel ‘Mensen zeggen dingen’. De kunstenaars waren vrij om over het thema te spreken. Vervolgens gaven conservatoren of gastsprekers twee korte lezingen en daarna gingen ze met elkaar in gesprek, onder leiding van Eveline van Rijswijk, programma- en theatermaker, presentator, spreker, wetenschapscommunicator en historicus. De volgende serie richt zich op een groter en breder publiek.
Minder zichtbaar maar niet minder belangrijk was het werk achter de schermen aan de nieuwe collectiepresentaties en tentoonstellingen en bedrijfsvoering. Teksten schrijven, discussies met vormgevers voeren, concepten aanscherpen, personeel werven en het aanbrengen van duurzame installaties als een warmte- en koudeopslag in de ondergrondse uitbreiding. We bereidden ons voor op andere werkprocessen en taken, bijvoorbeeld het schoonhouden van de nieuwe ruimtes met andere materialen of de inzet van nieuwe facilitaire voorzieningen. Ook troffen we maatregelen in de tuinen voor verbetering van de toegankelijkheid voor mensen met een mobiele beperking.
Voor de schermen was een groot aantal - veel nieuwe - collega’s actief die de 224.201 bezoekers in het verslagjaar hebben begeleid. In de reviews kregen onze klantvriendelijkheid, de kwaliteit van de horecaproducten en de hartelijke ontvangst talloze complimenten. Deze waardering bewijst de kracht van de nieuwe merkstrategie en de daaruit voortvloeiende merkwaarden (interview Michiel Rijshouwer), die eveneens zichtbaar zijn in de begin 2022 gelanceerde nieuwe huisstijl en website.
Ook in 2022 waren er grote veranderingen in onze horeca. We deden investeringen in nieuwe locaties en lieten (met behoud van de monumentale inrichting) een productiekeuken in de stallen aanleggen. Daarmee zijn we in staat allerlei groepen een passend assortiment aan te bieden, variërend van een ijsje bij de colonnades tot een zevengangendiner op sterrenniveau in de vernieuwde restaurantbalzalen.
2022 was kortom een jaar waarin heel veel zichtbaar en onzichtbaar is gebeurd ter voorbereiding op de Grand opening. Dit digitale jaarverslag toont in woord en beeld de vele en verschillende activiteiten en werkzaamheden.
Michel van Maarseveen
Algemeen directeur
Pien Harms
Zakelijk directeur
Mei 2023
'Paleis Het Loo wordt de spiegel van verleden, tegenwoordige en toekomstige tijd'
Raad van Toezicht
De oplevering van de ondergrondse uitbreiding, de samenstelling en vormgeving van de eerste tentoonstellingen. De nieuwe huisstijl, nieuwe audioverhalen en paleisroutes. De inspanningen die nodig zijn voor het behalen van deze mijlpalen vragen veel van een organisatie, net als de voorbereidingen op 2023. De Raad heeft bewondering voor het enthousiasme, de inzet en gedrevenheid van de medewerkers en vrijwilligers. Ook stellen we hun gastvrijheid en openhartigheid op prijs. Deze goede wisselwerking vergroot niet alleen de betrokkenheid over en weer, maar maakt Paleis Het Loo ook van én voor iedereen.
We kwamen in 2022 vier keer bij elkaar. Bespreek- en agendapunten varieerden. Van preventieve maatregelen ter voorkoming van ongewenst gedrag tot het controleren en goedkeuren van jaarrekeningen. Van het garanderen van een veilige werkomgeving tot de stand van zaken op expositiegebied, bijvoorbeeld hoe en op welke wijze de Oranjes in beeld worden gebracht. Ook kwamen de programmering en begrotingen van 2022 en 2023, de resultaten van het publieksonderzoek en uiteraard de grote opening aan bod. De laatste vergadering vond plaats in het externe depot CC NL, waar de Raad zijn eigen functioneren evalueerde en nog eens constateerde hoe belangrijk een goed depot is voor de collectie en de collectiemedewerkers.
De Raad neemt niet alleen kennis van de voortgang en ontwikkelingen van het museum, maar geeft ook advies, bijvoorbeeld over het nieuwe museale beleid, diversiteit, inclusie, publieksbereik en toegankelijkheid. Binnen de Raad zijn commissies volledig op de hoogte van en direct betrokken bij de bouwwerkzaamheden en de financiering ervan en de keuze van tentoonstellingsonderwerpen en activiteiten.
De verlengde termijn van Gerdi Verbeet loopt af op 1 september 2023. De Vernieuwing & Verbouwing had vanaf het begin haar zegen. In 2014 vatte ze het hoe en waarom samen: ‘Als je toch staat voor groot onderhoud, dan kun je het beter echt groot aanpakken. Het is een uitgelezen moment om ingrepen te doen om het paleis in alle opzichten toegankelijker te maken, op te frissen.’ En ze voegde nog iets toe, wat nu meer dan actueel is: ‘Ik denk dat mensen ook meer en andere verhalen nodig hebben, en dat ze weten wanneer die plaatsvonden. Een raamwerk, jaartallen. En in het paleis zie je steeds de tijd verspringen, je ziet hoe er in verschillende perioden geleefd werd. Paleis Het Loo is daarom ook de komende honderd jaar de moeite waard. Voor jong en oud.’
Voor haar opvolging als voorzitter stelde de Raad een profielschets op. Een interne opvolger kan natuurlijk ook en we waren verheugd dat Robert Swaak zich kandidaat stelde. Hij werd unaniem verkozen en neemt na het vertrek van Gerdi Verbeet de voorzittershamer over. Voor de opvolging van Marc Damen, wiens zittingstermijn afloopt in 2024, is eveneens een profielschets vervaardigd.
De Raad van Toezicht kijkt uit naar de ‘Grand opening’ en verheugt zich erop om samen met de medewerkers, vrijwilligers en alle betrokkenen bij de Vernieuwing & Verbouwing het glas te heffen op het resultaat.
'Wat ik altijd erg belangrijk vind, is dat de nieuwbouw een balans vormt met dat wat er al staat, dat er een dialoog ontstaat.'
De renovatie van restaurant balzaal.
Dikkie Scipio ontwierp ook het interieur en de wanddecoratie van restaurant balzaal.
De receptie voor de opening van het paleis.
De lichtshow markeerde de opening. De show werd enkele avonden na de opening herhaald en de tuinen opengesteld voor inwoners van Apeldoorn.
De lichtshow tijdens de opening van het paleis.
De opening van Paleis Het Loo. V.l.n.r.: Ton Heerts, Gunay Uslu en Michel van Maarseveen. (Foto: Roy Beusker)
Een blik op de bouw van de ondergrondse uitbreiding.